„Rembrandt w Szczecinie” to pierwsza w historii Muzeum Narodowego w Szczecinie i na Pomorzu Zachodnim prezentacja jednego z dzieł najwybitniejszego holenderskiego malarza. Obraz można oglądać tylko do najbliższej niedzieli, 16 sierpnia, w Muzeum Narodowym w Szczecinie (ul. Wały Chrobrego 3).
„Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” powstały w 1638 roku, wykonany techniką olejną na desce dębowej o wymiarach 42,2 x 65,5 cm obraz Rembrandta Harmenszoona van Rijna (1606 Lejda – 1669 Amsterdam) ze zbiorów Fundacji Książąt Czartoryskich w Krakowie jest jednym z zaledwie sześciu znanych na świecie pejzaży, jakie wyszły spod pędzla artysty. Dzieło jest także jednym z trzech bezspornych prac malarskich siedemnastowiecznego mistrza znajdujących się w polskich zbiorach publicznych. Pozostałe dwa (powstałe w 1641 roku) - „Dziewczyna w ramie obrazu” i „Uczony przy pulpicie” - pochodzą z kolekcji rodziny Lanckorońskich. Zostały one ofiarowane przez profesor Karolinę Lanckorońską w hołdzie Rzeczpospolitej Wolnej i Niepodległej i znajdują się w zbiorach Zamku Królewskiego w Warszawie.
„Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” został zakupiony w 1774 roku na aukcji w Paryżu i przewieziony do Polski przez Jana Piotra Norblina. W 1813 roku dzieło nabyła Izabela Czartoryska i umieściła w ukończonym cztery lata wcześniej Domku Gotyckim w Puławach. Po upadku powstania listopadowego obraz wywieziono do Paryża. Powróciwszy do Polski w 1876 roku, trafił, podobnie jak cała kolekcja książąt Czartoryskich, do Krakowa. W 1939 roku obraz wraz z innymi skarbami kultury został zagrabiony przez Niemców. Po wojnie, dzięki staraniom Karola Estreichera, został rewindykowany do Polski i zwrócony Muzeum Narodowemu w Krakowie. Obecnie, stanowiąc własność Fundacji Książąt Czartoryskich, pozostaje pod opieką krakowskiego Muzeum Narodowego.
Barokowy obraz przedstawia fantastyczny krajobraz – potężne drzewa o poskręcanych konarach umieszczone na pierwszym planie, które dzielą kompozycję na dwie asymetryczne części: z prawej strony dostrzec można leśną drogę z dwiema grupami postaci, z lewej zaś ukazany został, rozświetlony złocistymi promieniami zachodzącego słońca, rozległy pejzaż z polami opadającymi ku rzece, odległymi wzgórzami oraz miastem u ich podnóża. W oddali trwa budząca niepokój nawałnica. Całość utrzymana w lekko przytłumionym kolorycie, w którym dominują tony brunatne, zielonkawe oraz świetliste żółto-złociste. Silny kontrast fragmentów obrazu – pogrążonych w mroku oraz intensywnie oświetlonych – buduje pełen napięcia nastrój kompozycji. Operowanie światłocieniem jest wyrazem najwyższego kunsztu artysty i popisem jego warsztatowej wirtuozerii. Szkicowa, pełna swobody technika malarska została dopełniona starannym, precyzyjnym opracowaniem szczegółów w przedstawieniu bohaterów biblijnej przypowieści oraz widocznego na pierwszym planie krzewu ostu.
Dzieło Rembrandta, będące ilustracją przypowieści o miłosiernym Samarytaninie z Ewangelii św. Łukasza (Łk 10, 30–37), stanowi mistrzowskie powiązanie dramatyzmu ludzkiego losu z wywołanym burzą nastrojem grozy i tajemniczości natury. To przeciwstawienie ciemności, zła i obojętności światłu, dobru i miłosierdziu. Sens biblijnej przypowieści w obrazie holenderskiego mistrza zyskuje wymiar kosmologicznej, uniwersalnej wizji moralnej. W postaci Samarytanina, stanowiącego personifikację cnoty chrześcijańskiego miłosierdzia i miłości bliźniego, umieszczonej pośród burzy, pojmowanej symbolicznie jako pełna dramatycznych napięć zmienność ludzkiego losu, można odnaleźć metaforę „conditio humanae”, ludzkiego życia ocierającego się o śmierć, od której ratunkiem stać się może „Caritas”, cnota miłosierdzia – chrześcijańska miłość do bliźniego i Boga, stanowiąca istotę prawdziwej pobożności i protestanckie kryterium zbawienia duszy.
Tylko do najbliższej niedzieli, 16 sierpnia, w Muzeum Narodowym w Szczecinie (ul. Wały Chrobrego 3) będzie można oglądać obraz Rembrandta Harmenszoona van Rijna „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem”. Skrócenie prezentacji dzieła, zapowiadanej do końca października 2015 roku, zostało spowodowane rozszerzeniem zakresu prac remontowych.
Dzieło Rembrandta obejrzało ponad 37 000 osób.
W ostatnim dniu prezentacji obrazu, w niedzielę 16 sierpnia 2015 w godzinach 10.00–16.00, wstęp do Muzeum Narodowego w Szczecinie (wyłącznie do gmachu przy ul. Wały Chrobrego 3) będzie bezpłatny.
W sobotę, 15 sierpnia, z uwagi na przypadające święto, Muzeum Narodowe w Szczecinie będzie nieczynne.
Gmach Główny Muzeum Narodowego w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3
otwarcie: 31 stycznia 2015 (sobota), godzina 17.00, wstęp wolny
godziny otwarcia: wtorek, środa, sobota 10.00–18.00, czwartek 10.00–20.00, niedziela 10.00–16.00
bilety: normalne 10 zł / ulgowe 5 zł / rodzinne 15 zł / wstęp wolny w soboty
kuratorzy: Krystyna Milewska, Dariusz Kacprzak
współpraca kuratorska: Dorota Obalek
organizator: Muzeum Narodowe w Szczecinie – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Zachodniopomorskiego współprowadzona przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
partnerzy: Szczecińska Energetyka Cieplna, Inlogic, Browar Stara Komenda, Paprika Studio
patronat honorowy: Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz
foto: materiały prasowe
Komentarze
0