Obraz wybitnego XVII-wiecznego mistrza będzie można oglądać już od soboty w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego przy Wałach Chrobrego.

Prezentowane dzieło Rembrandta Harmenszoona van Rijna to „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem”, który powstał w 1638 roku i wykonany jest techniką olejną na desce dębowej o wymiarach 42,2 x 65,5 cm. Obraz pochodzi ze zbiorów Fundacji Książąt Czartoryskich w Krakowie.

To pierwsza w historii Muzeum Narodowego w Szczecinie i na Pomorzu Zachodnim prezentacja jednego z dzieł najwybitniejszego holenderskiego malarza. Otwarcie wystawy odbędzie się w sobotę, 31 stycznia, o godz. 17:00. Wstęp jest wolny.

Obraz będzie można oglądać do 7 czerwca 2015, we wtorki, środy i soboty w godz. 10:00 – 18:00, czwartki od 10:00 do 20:00 i niedziele w godz. 10:00 – 16:00. W soboty wstęp jest bezpłatny, w pozostałe dni bilety normalne kosztują 10 zł, ulgowe 5 zł i rodzinne 15 zł.

„Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” to jeden z zaledwie sześciu znanych na świecie pejzaży, jakie wyszły spod pędzla holenderskiego artysty oraz jedno z trzech dzieł znajdujących się w polskich zbiorach publicznych. Do pozostałych dwóch należą „Dziewczyna w ramie obrazu” i „Uczony przy pulpicie”, które pochodzą z kolekcji rodziny Lanckorońskich. Zostały one ofiarowane przez Karolinę Lanckorońską w hołdzie Rzeczpospolitej Wolnej i Niepodległej i znajdują się w zbiorach Zamku Królewskiego w Warszawie.

„Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” został zakupiony w 1774 roku na aukcji w Paryżu i przewieziony do Polski przez Jana Piotra Norblina. W 1813 roku dzieło nabyła Izabela Czartoryska i umieściła w ukończonym cztery lata wcześniej Domku Gotyckim w Puławach. Po upadku powstania listopadowego obraz wywieziono do Paryża. Powróciwszy do Polski w 1876 roku, trafił, podobnie jak cała kolekcja książąt Czartoryskich, do Krakowa. W 1939 roku obraz wraz z innymi skarbami kultury został zagrabiony przez Niemców. Po wojnie, dzięki staraniom Karola Estreichera, został rewindykowany do Polski i zwrócony Muzeum Narodowemu w Krakowie. Obecnie, stanowiąc własność Fundacji Książąt Czartoryskich, pozostaje pod opieką krakowskiego Muzeum Narodowego.

Barokowy obraz przedstawia fantastyczny krajobraz – potężne drzewa o poskręcanych konarach umieszczone na pierwszy planie, które dzielą kompozycję na dwie asymetryczne części: z prawej strony dostrzec można leśną drogę z dwiema grupami postaci, z lewej zaś ukazany został, rozświetlony złocistymi promieniami zachodzącego słońca, rozległy pejzaż z polami opadającymi ku rzece, odległymi wzgórzami oraz miastem u ich podnóża. W oddali trwa budząca niepokój nawałnica. Całość utrzymana w lekko przytłumionym kolorycie, w którym dominują tony brunatne, zielonkawe oraz świetliste żółto-złociste. Silny kontrast fragmentów obrazu – pogrążonych w mroku oraz intensywnie oświetlonych – buduje pełen napięcia nastrój kompozycji. Operowanie światłocieniem jest wyrazem najwyższego kunsztu artysty i popisem jego warsztatowej wirtuozerii. Szkicowa, pełna swobody technika malarska została dopełniona starannym, precyzyjnym opracowaniem szczegółów w przedstawieniu bohaterów biblijnej przypowieści oraz widocznego na pierwszym planie krzewu ostu.

Dzieło Rembrandta, będące ilustracją przypowieści o miłosiernym Samarytaninie z Ewangelii| św. Łukasza (Łk 10, 30–37), stanowi mistrzowskie powiązanie dramatyzmu ludzkiego losu z wywołanym burzą nastrojem grozy i tajemniczości natury. To przeciwstawienie ciemności, zła i obojętności światłu, dobru i miłosierdziu. Sens biblijnej przypowieści w obrazie holenderskiego mistrza zyskuje wymiar kosmologicznej, uniwersalnej wizji moralnej. W postaci Samarytanina, stanowiącego personifikację cnoty chrześcijańskiego miłosierdzia i miłości bliźniego, umieszczonej pośród burzy, pojmowanej symbolicznie jako pełna dramatycznych napięć zmienność ludzkiego losu, można odnaleźć metaforę conditio humanae, ludzkiego życia ocierającego się o śmierć, od której ratunkiem stać się może Caritas, cnota miłosierdzia – chrześcijańska miłość do bliźniego i Boga, stanowiąca istotę prawdziwej pobożności i protestanckie kryterium zbawienia duszy.
[oprac. Krystyna Milewska, Dariusz Kacprzak z Muzeum Narodowego w Szczecinie]

PROGRAM WYDARZEŃ TOWARZYSZĄCYCH PREZENTACJI DZIEŁA:

8 lutego 2015 (niedziela), godz. 12.00

Koncert „O miłości w baroku”
Dr Małgorzata Wieland (sopran), Katarzyna Kluczewska (fortepian), Weronika Kwaśniak (skrzypce), Elżbieta Wieland (saksofon)
W programie: Damian Stachowicz, Benedetto Marcello, Antonio Vivaldi, Johann Sebastian Bach, Christoph Willibald Gluck, Georg Friedrich Händel, Georg Philipp Telemann

18 lutego 2015 (środa), godz. 14.00

Konferencja dla nauczycieli „45 minut z Rembrandtem”

Krystyna Milewska, Dorota Obalek, dr Dariusz Kacprzak
Zgłoszenia: d.obalek@muzeum.szczecin.pl

22 lutego 2015 (niedziela), godz. 12.00

Film „Rembrandt”, 1936, reż. Alexander Korda

Pokaz poprzedzony komentarzem Tomasza Choroby

1 marca 2015 (niedziela), godz. 12.00

Wykład „Złoty wiek Holandii” 

Krystyna Milewska

1 marca 2015 (niedziela), godz. 12.00

Warsztaty plastyczne „Za drzewami i górami. O krajobrazie mistrza Rembrandta”

Zajęcia dla dzieci w wieku 6–10 lat
Agata Kamińska 
Zapisy: a.kaminska@muzeum.szczecin.pl

8 marca 2015 (niedziela), godz. 12.00

Koncert „Południowa barokowa kawa”

Maria Krahel (sopran), Krzysztof Figiel (fortepian), Aleksandra Głowacz (skrzypce)
W programie: Johann Sebastian Bach, Attilio Ariosti, Christoph Willibald Gluck

12 marca 2015 (czwartek), godz. 17.00

Film „Nightwatching” („Straż nocna”), 2007, reż. Peter Greenaway

Pokaz poprzedzony komentarzem Tomasza Choroby

22 marca 2015 (niedziela), godz. 12.00

Wykład „Regalia władców Holandii”
i spotkanie z jubilerem Wojciechem Bryłką

29 marca 2015 (niedziela), godz. 12.00

Wykład „Niechęć i uwielbienie. Sztuka Rembrandta w oczach krytyków i artystów XVIII i XIX wieku”

dr Paweł Ignaczak

9 kwietnia 2015 (czwartek), godz. 17.00

Wykład „Rembrandt – spojrzenia współczesnych kuratorów”

Piotr Borusowski

12 kwietnia 2015 (niedziela), godz. 12.00

Koncert „Kameralna szkoła barokowa”

Uczniowie Zespołu Szkół Muzycznych: klasa śpiewu solowego dr Małgorzaty Wieland, zespół kameralny mgr Urszuli Stawickiej, Irina Paliwoda (fortepian)
W programie: Alessandro Scarlatti, Giovanni Battista Pergolesi, Giovanni Battista Bononcini

16 kwietnia 2015 (czwartek), godz. 17.00

Wykład „Rembrandt? Abjection! Rozpłatany wół i jego konsekwencje”

dr Szymon Piotr Kubiak

19 kwietnia 2015 (niedziela), godz. 12.00

Spotkanie dla rodziców i dzieci „Wielki zwierz i wielki malarz. O słoniu, którego rysował Rembrandt, a który odwiedził Pomorze

Zajęcia dla dzieci od 8 roku życia
Przemek Głowa

21 kwietnia 2015 (wtorek), godz. 17.00 

Wykład „Poznaj samego siebie – Rembrandt w zwierciadle autoportretów”

dr Ewa Gwiazdowska

26 kwietnia 2015 (niedziela), godz. 12.00 

Wykład „Natura w służbie sztuki – pejzaże Rembrandta”

dr Dariusz Kacprzak

10 maja 2015 (niedziela), godz. 12.00

Wykład „Rembrandt a nauka i kultura Holandii XVII wieku”

Lech Karwowski

10 maja 2015 (niedziela), godz. 12.00

Warsztaty plastyczne „Za drzewami i górami. O krajobrazie mistrza Rembrandta”

Zajęcia dla dzieci w wieku 6–10 lat
Agata Kamińska 
Zapisy: a.kaminska@muzeum.szczecin.pl

14 maja 2015 (czwartek), godz. 17.00

Wykład „Technika i technologia powstawania obrazów” oraz otwarcie strefy edukacyjnej

Przemysław Manna

17 maja 2015 (niedziela), godz. 12.00

Wykład „Powrót syna marnotrawnego – Rembrandt i Brandstaetter”

dr hab. prof. UAM Piotr Urbański

21 maja 2015 (czwartek), godz. 17.00

Wykład „Strój w malarstwie doby Rembrandta”

dr Małgorzata Możdżyńska-Nawotka

24 maja 2015 (niedziela), godz. 12.00

Wykład „Nowinka barokowa – opera”

dr Małgorzata Wieland

24 maja 2015 (niedziela), godz. 12.00

Warsztaty plastyczne „Mądrość przypowieści i historia z niejednego obrazu”

Zajęcia dla dzieci w wieku 10–12 lat
Agata Kamińska 
Zapisy: a.kaminska@muzeum.szczecin.pl

28 maja 2015 (czwartek), godz. 17.00

Wykład „Krakowski »Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem« Rembrandta”

Dorota Dec

7 czerwca 2015 (niedziela), godz. 12.00

Warsztaty plastyczne „Mądrość przypowieści i historia z niejednego obrazu”

Zajęcia dla dzieci w wieku 10–12 lat
Agata Kamińska
Zapisy: a.kaminska@muzeum.szczecin.pl

7 czerwca 2015 (niedziela), godz. 12.00

Uroczysty finisaż

Na wszystkie wydarzenia – wstęp wolny