AFRYKAsy

W murach Muzeum Narodowego w Szczecinie, przy ul. Wały Chrobrego 3, odtworzono najprawdziwszą afrykańską wioskę, można tu także zobaczyć niezwykłe lalki, rzeźby i magiczne przedmioty. Zbiory afrykańskie Działu Kultur Pozaeuropejskich Muzeum Narodowego w Szczecinie należą do największych i najcenniejszych w Polsce. Liczą ponad 8 000 obiektów etnograficznych oraz blisko 30 000 zabytków archeologicznych. Na wystawie można oglądać jedynie ich część.

W ramach projektu „eMeNeS_extra_AFRYKAsy” zaprezentowane zostaną eksponaty nie pokazywane na co dzień, skrywane w głębokich czeluściach muzealnych magazynów. Każdemu z nich towarzyszyć będą wyczerpujące opisy pozwalające w pełni poznać i sam eksponat oraz kulturę plemienia, z którego pochodzi przedmiot. 

28 lipca – 9 sierpnia
Król Béhanzin – ostatni władca Dahomeju, lalka na masce stowarzyszenia Gelede, Nago (Joruba), Benin (z kolekcji Oleńki i Denisa Nidzgorski-Gordier)

Król Béhanzin (Gbêhanzin) (1844–1906) to ostatni niezależny władca Dahomeju. W czasie swego panowania walczył z Francuzami o zachowanie suwerenności swojego państwa. Przedstawiony został w pozie monarchy powstrzymującego wrogów, ubrany w królewski płaszcz, czapkę ozdobioną wizerunkami rekinów, z recadą – godłem królewskim – w ręku. Rekin, obok ptasiego jaja i fajki, jest najważniejszym z symboli króla Béhanzina, który mówił o sobie: „Ja jestem rekinem, który nie pozwoli wrogom przejść przez morze”.

Rzeźba Béhanzina umieszczona jest na masce stowarzyszenia Gelede. Jest to tajny związek, który ma pomóc mężczyznom wyzwolić się spod dominacji i władzy kobiet/matek. Ceremonie tego stowarzyszenia odbywają się corocznie, na początku pory deszczowej, na cześć siły życia uosobionej przez matki. Tancerzami są mężczyźni, którzy nakładając dopełnione strojem maski hełmowe i maski-torsy, przebierają się za kobiety. Jorubowie wierzą, że we wszystkich rzeczach jest obecna zarówno dobra, jak i zła siła, potrafiąca tworzyć i niszczyć jednocześnie. Siła ta występuje szczególnie intensywnie u matek (żyjących i umarłych), ponieważ tylko one mają dostęp do tajemnicy życia. Należy wyeliminować zły, destrukcyjny aspekt ich siły i nakłonić je do używania swojej mocy tylko w dobrych celach, co zapewni wszystkim zdrowe i harmonijne życie.  

Kolejne prezentacje:

11–23 sierpnia 2015
Maska i lalki przedstawiające Yayorobę – symbol kobiety idealnej, Bamana, Mali (z kolekcji Oleńki i Denisa Nidzgorski-Gordier)

25 sierpnia – 6 września 2015
„Bóg zjaw i dusz zmarłych” – marionetka przedstawiająca jedną z masek egungun. Autor Michel Folly-Ekue Koulekpato, Togo (z kolekcji Oleńki i Denisa Nidzgorski-Gordier)

foto: Król Béhanzin – ostatni władca Dahomeju, lalka na masce stowarzyszenia Gelede, Nago (Joruba), Benin (z kolekcji Oleńki i Denisa Nidzgorski-Gordier) / materiały prasowe